Sonbahar ve kış aylarında viral enfeksiyonlar hızla artar. Sonbahar mevsimsel alerjileri de beraberinde getirir. Bir çocuk bu dönemde pek çok viral enfeksiyon geçirebilir. Dahası her sene virüs dediğimiz çok küçük mikroplar da sürekli kendini değiştirmekte ve yenilemektedir. Savaşımız daha bunlarla karşılaşmadan korunma aşamasında başlamalıdır. Bu yazıda bu aylarda sık görülen hastalıklara genel olarak değineceğim.

 

1)    
  NAZAL ALLERJİLER

      
Tipik belirtileri; burun akıntısı ve kaşıntısı, boğaz temizleme ihtiyacı, geniz akıntısı, göz çevrelerinde koyuluk, uzun süren ve tekrarlayan öksürük. Çocuğunuzda burun akıntısı hiç geçmiyor ve özellikle yattığı zaman öksürüğü artıyorsa sadece basit bir soğuk algınlığı deyip geçmeyin, alerji ihtimalini unutmayın.

2)   
   SİNÜS ENEFEKSİYONLARI / SİNÜZİT

     
     

Burundaki bakteri sinüslere kadar çıktığında ve yeterli zemin hazırsa sinüzite neden olur. Genellikle sinüs alerji belirtileri 10 gün kadar devam ettiğinde bakteri sinüse yerleşmek için fırsat bulur. Belirtileri; 10 gün veya daha uzun süren yeşil renkli burun ya da geniz akıntısı, baş ağrısı, diş ağrısı, gözlerde yeşil akıntı, öksürük, ateş, yorgunluk, mide bulantısıdır. 6 ayın üstünde dahi sinüzit görülebilmekle beraber çeşitli sinüslerin gelişim evrelerine bağlı olarak sinüsit sıklıkla 2 yaş üstünde görülür. Bebeklerde ve okul öncesi dönemde boğaz enfeksiyonu kadar sık görülmemektedir. Ancak alerjik bünye, burun yapısı, sigara maruziyeti, sinüslerin sürekli soğuğa maruziyeti gibi durumlar bu yaş grubunda da sinüzit sıklığını artırır. Ne yazık ki uygun tedavi edilmediğinde sürekli şikayetlerin devam etmesi çocuğu ve aileyi yorar.

3)     
SOĞUK ALGINLIĞI

 

      
  Soğuk algınlığı; burun tıkanıklığı ve akıntısı, boğaz ağrısı, öksürük ve baş ağrısı izlenebilen bir viral enfeksiyondur. Genellikle ateş düşük derecelidir. Soğuk algınlığı birçok virüs tipiyle ortaya çıkabilir. Yıl boyunca görülebilirse de sonbahar ve kış aylarında daha sıktır. Çoğunlukla 3-5 günde kötüleşir ve bakteriyel bir enfeksiyon üstüne binmemişse 7-10 günde tamamen geçer. Çocuklar genelde yılda 10 kez ve üstünde soğuk algınlığı geçirir.

4)     
BOĞAZ ENFEKSİYONU /STREPTEKOK

   
Boğaz enfeksiyonu virüsler veya bakteriler ile olabilir. Streptekok mikrobu bakterilerden sık gördüğümüz etkenlerden biridir.  Boğaz enfeksiyonu özellikle de bakterilerle olanlar sıklıkla okul çağı çocuklarında görülür. Boğaz enfeksiyonunda sadece farenks dediğimiz bölgede kızarıklık, şişlik vb olabilir (farenjit) veya bademcikler de şiş ve kızarıktır (tonsillit). Çocuklarda sıklıkla boğaz ağrısı, baş ağrısı ve karın ağrısı olur. Bazılarında yüksek ateş ve kusma da olabilir. Virüslerin etken olduğu soğuk algınlığında boğaz enfeksiyonu vardır ancak bakterilerin neden olduğu boğaz enfeksiyonlarında burun akıntısı, öksürük gibi soğuk algınlığı belirtilerine rastlanmaz. Bakteriyel olanlar antibiyotikler ile tedavi edilmelidir;  böylece ileride oluşacak komplikasyonlar da önlenmiş olur.

5)    
  GRİP /İNFLUENZA

        
İnfluenza sıklıkla grip (flu) olarak bilinir. Genellikle belirtiler hızla ilerler ve yüksek ateş, öksürük, boğaz ağrısı, baş ağrısı, kas ağrısı, halsizlik ile kendini gösterir. Ancak domuz gribinde gördüğümüz gibi düşmeyen ateş, karın ağrısı kusma vb çoklu sistem tutulumu olabilir. Yüksek ateş sıklıkla 5 gün sürer. Gerekli vakalarda kullanılabilecek bazı antiviral ilaçlar mevcuttur. Ancak bunlar ne yazık ki hastalık süresini sadece 1-2 gün kısaltmakta ve hastalığın başında başlandığında işe yaramaktadır. Bu ilaçlar çocuklarda sadece riskli bir durum varsa, hastalık ciddi seyrediyorsa veya yatış gerekiyorsa önerilmektedir. Hastalıktan korunmanın en iyi yolu kendinize ve ailenize yıllık grip aşısı yaptırmanızdır. İyi (kaliteli) beslenmek ve çocukların stresten korunması bütün hastalıklar gibi gripten de korumaktadır. El yıkamayı çocuklarımıza sevdirmeli ve biz de alışkanlık edinmeliyiz.

6)     
BRONŞİOLİT /RSV ENFEKSİYONU

 

Bronşiolit küçük çocuklarda ve bebeklerde sık görülen viral bir enfeksiyondur. Sıklıkla 2 yaş altında görülür. Belirtileri burun tıkanıklığı, düşük dereceli ateş, hırıltı ve öksürüktür. RSV bronşiolitin sık nedenlerinden biridir ancak birçok virüs bu hastalığa neden olabilir. Enfeksiyon genellikle soğuk algınlığına benzer olarak başlar ve daha ciddi bir hastalık olan bronşiolite ilerler; böylece hırıltı ve zorlu nefes alma kendini gösterir. Hastalık birkaç günde kötüleşir ve tedavisiz ise yavaş yavaş ilerlemeye devam eder. Bir çoğu nebül tedavisi de dahil çeşitli ilaçlarla evde tedavi edilirken; bir kısmı için müşahade veya hastanede yatarak tedavi gerekir. Hastanın çoğu şikayeti tedavi ile düzelse de öksürük genelde 2-3 hafta devam edebilir.

7)    
  ALLERJİK ASTIM

    
Sonbahar ve kış mevsimsel alerjileri tetikler ve ayrıca sıklığı artan soğuk algınlığı ve grip gibi enfeksiyonlar da astım ataklarını tetikler.  Böylece yazın rahat bir nefes alan çocuğa iki koldan saldırı başlar ve aileler panik içine girerler. Bu dönemde, takipli ve düzenli ilaç kullanan hastalar ilaçlarını başlamışlar ve takiplerini sıklaştırmışlardır. Yeni tanı konan vakalar içinse aileler şaşkınlık içinde olabilir. Astımdan korunmada düzenli takibin önemi bu aylarda sıklaşan ataklarla ortaya çıkar.

8)      KRUP

      
Krup genellikle gecenin bir yarısı geliverir. Çocuğunuzun gürültülü öksürüğü ile uyanabilirsiniz. Krup sıklıkla bu “köpek havalaması gibi öksürük” veya “kaba ses” ile anılır. Çocuğunuzda ayrıca “stridor” dediğimiz nefes alırken yüksek ses duyulması da olabilir. Hafif-orta dereceli öksürük için evde destek tedavisi verilir. Sıklıkla “kuru soğuk hava” veya “nemli sıcak hava” şikayetlerin azalmasını sağlar. Çocuk kötüleşirse sıkı giydirip dışarıya çıkarmak veya evi nemlendirmek iyi gelecektir. Yoğun öksürük veya krup krizleri ise acil servislerde nebülize tedaviler ve steroidler ile tedavi edilir.

9)  
    PNÖMONİ (ZATÜRRE- AKCİĞER ENEFEKSİYONU)

     
 Diğer kış enfeksiyonlarının tersine zatürre sıklıkla bakteriyel enfeksiyon ile meydana gelir. Bazen bir soğuk algınlığının kötüleşmesi ile meydana gelir ki; tam iyileşiyor derken çocuk birden daha da kötüleşir. Tekrar ateş yükseliyor ve öksürük artıyorsa bu zatürrenin bir işareti olabilir, çocuğun muayene edilmesi gerekir. Çocuğunuzun her ne zaman zor nefes aldığını fark ederseniz, zaman kaybetmeden doktora başvurmalısınız, çünkü zatürre kısa zamanda kötüleşebilir. Çoğunlukla ayaktan antibiyotikler ile tedavi edilirken bazen de yatış gerektirmektedir.