Zeytinburnu Times Haber Merkezi
Bu haftaki sağlık sohbetinin konusu;Sünnet
Avrasya Hospital hekimlerinden Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Coşkun Görmüş’ün anlatımıyla renkli geçen seminerden derlediklerimiz..
SÜNNET NEDİR?
Sünnet, "Konumuzdaki anlamıyla erkeklerde penis uç kısmını (başını) örten ve koruyan üstderinin (prepusyum) kesilip alınmasıdır" diye tanımlanmaktadır. "Dünyanın değişik bölgelerinde, gerek sosyal sebeblerden, gerek dini nedenlerden gerekse tıbbi açıdan daha sağlıklı olduğu düşünüldüğü için değişik nedenlerle bu cerrahi işlem uygulanmaktadır. Tarihte köleleri belirlemek, yeniden doğuş ve uzun yaşam için adak, sembolik kastrasyon amaçlı sebeblerden yapılmış olmakla beraber günümüzde bazı kabile ve toplumlarda karşı cinse çekici olmak, hijyen, ana kuzusu olmaktan kurtulmak, cesaret gösterisi, erişkinliğe geçiş ve menstruasyonu taklit gibi türlü amaçlarla yapılmaktadır.Çoğunluğunu müslümanların oluşturduğu ülkemizde ise ilk neden, sünnetin dini gereklilik ve geleneksel olarak toplumda sosyal bir yükümlülük olarak görülmesidir.
MUTLAKA SÜNNET YAPILMALI MI?
Erkek çocuklarda penisin ucundaki sarkan cilt fazlalığı tıkanıklıklara, idrar akımının engellenmesine ve bazen de idrar yolu enfeksiyonlarına yol açar Hatta derinin kendisi de iltihaplanabilir. O nedenle bu derinin alınması idrar yolu enfeksiyonlarını önler. Sünnet olmamış çocuklarda idrar yolları iltihapları yaklaşık 10 kez daha fazladır. Sünnet olmamış erkeklerde hem cinsel yolla bulaşan hastalıklara hem de penis kanserine daha sık rastlanmaktadır. Sünnetsiz erkeklerle evli hanımlarda rahim boynu kanserlerinin daha sık geliştiği bilinmektedir. Bunlar sünnetin yararları ile ilgili bilimsel verilerdir.İşte tüm bu faydalardan dolayı bugün dünyada birçok ülkede sünnet yatırmayı tercih edenlerin sayısı artıyor. Öyle ki Amerika’da doğan bebeklerin yüzde 70’i hastaneden çıkarken ya da ilk bir ay içinde sünnet edilmektedir.
SÜNNETE EN UYGUN YAŞ?
Yenidoğan döneminde sünnet yapılmaması durumunda önerdiğimiz yaş 1.5 sonrasıdır. Bu dönemde önermememizin sebebi, bebeklerin oldukça kilo aldıkları süt çocukluğu döneminde, iyileşme sürecinde pubis önündeki yağ dokusu içerisine gömülebilen peniste yapışıklık gibi problemlerin ortaya çıkabilmesidir. Hernekadar düzgün bakımla bu problem en aza indirgenebilse de, medikal gerekliliği olmadıkça bu dönemde sünnet yapmama tarafındayız. Bebekler 1 yaşlarında yürümeye başladıktan sonra yağ dokusu azalmaya başlayacak, dolaylı olarak bu komplikasyon riski de ortadan kalkacaktır. Psikologlar, üç ile altı yaşları arasında, erkek çocuğunun psikolojik gelişim süreci içerisinde babayla yarış içerisinde olduğu dönem olmasından dolayı sünnet önerilmemektedir. Sünnetten önce, yapılacak penis sinirlerinin uyuşturulması sayesinde, işlem sonrasında 12-14 saat ağrısı olmayacaktır. Sünnet sonrası sadece üç gün süreyle, penisin iç çamaşır ya da alt bezine yapışmasını önlemek amaçlı vereceğimiz kremi sürmek yeterli olacaktır. Hiçbir hareket kısıtlamasında bulunulmayacaktır.
SÜNNETİ KİM YAPMALI?
Sağlıklı bir sünneti uzman doktorun yapması gerekmektedir. Böylece birçok sünnet hatasının önüne geçmiş olunur. Sünnetin bir uzman doktorun yapmasındaki faydalar şunlardır:
•Çocukta kan durmaması gibi bir hastalık varsa (hemofili) bu hastalıktaki yan etkiler verilecek ilaçlar ile önlenir.
•Uzman doktor tarafından yapılmışsa hatalı sünnet olasılığı azalır. Cerrahi aletler çok iyi streril edildiği için çocuğun hepatit b, hepatit c kapma olasılığı azalır.
•Sünnet derisinin gereği kadar alındığı için penisin ileri yaşlarda büyümesi ve gelişimi normal olur.
•Sünnet ağrı giderici ilaçlar altında yapıldığı için çocuk ağrı duymaz.
•Sünnet yarası dikildiği için yara iyileşmesi daha çabuk olur.
SÜNNET HATALARI?
•Sünneti ehli olmayanlar yapınca sünnet hatalarının ortaya çıkması kaçınılmazdır. Acele ile yapılan hijyene dikkat edilmeyen sünnetlerde yan etkiler ve hatalar çoktur. Hatalı sünnetler peniste kalıcı hasarlara ve cinsel fonksiyon bozukluklarına neden olurlar.
•Uygun olmayan sterilizasyon şartlarında hepatit ( sarılık ) ve birçok mikrobik hastalık bulaşabilir. Bu hastalıklar ölümle dahi sonuçlanabilecek ciddi hastalıklardır. Ülkemizde hepatit B sıklığı yaklaşık % 10 dur. Çok iyi steril edilmemiş cerrahi aletlerle yapılacak sünnette çocuğun hepatit B, hepatit C ile hastalık kapma olasılığı % 10 dur. Bu nedenle cerrahi aletlerin çok iyi steril edildiği, güvenilir bir kişiye sünnet yaptırılması gerekir.
•Sünnetlilerde penis başı hassasiyeti olmayanlara göre daha azdır.•Sünnet derisinin gereğinden çok alınması penisin ileri yaşlarda büyümesi ve normal gelişimine olumsuz etki edebilir.
•Glans penis ile shaft penis arasında oluşabilen cilt köprüleri: ereksiyon esnasında ağrıya ve şekil bozukluğuna yol açar. Cerrahi olarak tedavi edilmelidir.
•Kist: düzgün dikiş atılmamasına bağlı oluşurlar. Enfekte olabilirler ve cerrahi olarak düzeltilmelidirler.
•Fistul: idrar kanalı ile cilt arasında oluşan bir kanaldır. Cerrahi olarak düzeltilebilir.
•Meatit: % 30 sıklıkla görülür. Bezin az değiştirilmesine bağlı, amonyak irritasyonu sonucu oluşur. Meatus ülseri ve darlığına yol açabilir.
•Tam veya tama yakın penis kaybı
•His kusurları•Sünnet derisinin az kesilmesi: çok sık görülür. Mahsuru yoktur. Gerekirse 2 cif bir işlem ile fazlalık kesilir.
•Penis başının kesilmesi: dikkatsizlik sonrası oluşur. Tamiri çok güçtür. Tam kesiklerde protezden başka çare yoktur.
•Penis başı altındaki derinin fazla kesilmesi ile buradaki dış idrar yolunun da beraber kesilmesi. Çocuk idrarını penis başı alt yüzünden yapmaya başlar.
•Kanama: sık görülür. Tedavide sünnet yarası açılır kanayan damarlar tutulur.•Penis kangreni: sık olmamakla beraber penisin sıkı bağlanması sonucu oluşur.
•İdrar dış deliği penisin alt kısmında olduğu durumlarda (hypospadias = yarım sünnetli doğma) sünnet yapmamalıdır. Çünkü bu çocuklara bir ameliyat gerekmektedir. Bu ameliyat ile idrar dış deliği penisin uç kısmına alınır. İşte ameliyat esnasında sünnet derisi kullanılacağı için bu çocuklar sünnet edilmezler. Bunu bilmeyen sünnetçi yanlışlıkla sünnet ederse çocuğun ameliyat başarı şansını kaybettirir.
•Temizliğe ve hijyene dikkat edilmezse iltihaplanma meydana gelir. Cerahat toplar bu da çocukta ateşin yükselmesine sebebe olur. Titreme, bulantı ve kusmalar meydana gelir.Penis başı aşırı duyarlığı: sünnetten sonra 3 ay kadar sünnet başında aşırı duyarlılık oluşabilirse de bu zaman içerisinde kaybolur.
•Sünnet sonrası sıkı bandaja bağlı olarak idrar yapamama durumu olabilir. Ne kadar basit görünürse görünsün hiçbir cerrahi işlem basit değildir ve zaman çok komplike hale gelebilir. Küçümsenmeden ve temel cerrahi ilkeden ödün vermeden yapılmalıdır. Dolayısıyla en ideal olanı sünnetin deneyimli cerrahlar tarafından yapılmasıdır. Ancak bu uygulamayı pratiğe taşımak mümkün değildir. Bu durumda bu konuda eğitim almış, cerrahi ilkeler konusunda deneyimli, yardımcı sağlık personeli tarafından da sünnet yapılır hale gelmiştir. Bu kişilerin bu konuda eğitim ve deneyimleri olduğu sürece sorun yoktur ancak bu kişilerin kesinlikle eğitimleri onaylanmalı ve denetlenmelidir. Ülkemiz için önemli sorunlardan biri de toplu sünnetlerdir. Toplu sünnet uygulamalarında cerrahi ilkelerden ve asepsiden ödün verilmekte, önemli komplikasyonlara neden olunabilmektedir.
SÜNNET SONRASI DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Ağrı kesicilerin Kullanılması: Sünnet vücudun en ağrılı bölgesinde uygulanan cerrahi bir işlem olması sebebi ile ağrı mücadelesi en önemli husustur. Reçete edilen ağrı kesiciler belirtilen saatlerde verilmeli, ilaca rağmen ciddi ağrısı var ise hekiminiz ile irtibata geçmelisiniz. Tarif edilen ağrı kesicilerin fazla alınması, ağrı kesici etkisini artırmaktan çok, yan etkisini artıracaktır. Bu sebeple asla fazla ilaç verilmemelidir.Ağrı kesiciler erken dönemde kesilmelidir.Pansumanın yapılması: Aile evde pansuman yapamıyor ise hastaneye başvurmalıdır. Baticon ile pipi boyandıktan sonra Furacin el değmeden pipi merhemlenmelidir.
Hastanede sarılan sargılar ilk idrar ile atılmalıdır. Atılamaz ise yapışabileceğinden çıkarmak zor olabilir. Çevresindeki yapıştırıcılara alkollü pamuk dokundurulması gevşemesini sağlayacaktır. Bu halde de pansuman kendini bırakmaz ise, steril izotonik solüsyon ile ıslatılması faydalı olabilir. Pansumanın ilk çıkma anlarında hafif kanama ve ağrı olabilir. 5–10 dakikada geçecektir. Sünnet kilotu yara yerinin kurumasından sonra faydalı olabilir. Ancak yara tam kurumadan ortamın nem oranını artırmasından dolayı iltihabi durumları artırdığı bilinir.Kanama: İlk 24 saatte sızıntı tarzında kanama doğaldır. Ancak damlama tarzında ve silindiğinde hemen yenisi ile dolan kanama müdahaleyi gerektirebilir.Ikınma ile kanama dozu artabilir. Bu durumda 30 dakika kadar beklenmelidir. Kanama buna rağmen durmaz ise hastaneye başvurmalıdır.
Banyo: Aksi söylenmemiş ise 3. gün banyo yapılabilir. Her gün banyo yapmak pipinin hızla toparlamasına yardım eder. Banyo öncesi vücut silinebilir. Ilık banyo pansuman işlevi görür. Ayakta duş alma tarzında yapılmalı ve pipiye fazladan işlem yapılmamalıdır.Dikişler banyoda kendi düşer. Almak gerekmez.Yara iyileşmesi: Her türlü yaranın iyileşmesinin tamamlanması 4 haftayı bulur.
Ancak istenen güzellikte yara iyileşmesi 7. gün civarında gerçekleşir. 48 saati geçen dönemde ağrı ve kızarıklık varlığı iltihaplanmadan dolayı olabilir.Yapışık sünnet derisine bağlı olarak pipi ucunda kabuk oluşabilir. Banyo ile geçer.Minik şişlik, kızarıklık ve morluklar cerrahi işleme bağlı olup, 7 gün kadar sürebilir. Sünnet sonrası pipi ucunu koruyucu rolü olan deriyi kaybetmek, pipinin hassasiyetini artırabilir. Bu durumun 4 ay sürdüğü gözlenebilmektedir.
Sünnet sonrası ateş olmaz. 37.2 0C den fazla ateş bu pipinin iltihap kaptığını gösterebilir. Sünnet sonrası rutin antibiyotik kullanmak gerekmez. Ancak iltihabi durum varsa doktorunuz reçete edecektir.Sünnet sonrası kontrol yoktur. Ancak istenen hergün hastanemize başvurulabilir.
UYARILAR
Halk arasında doğuştan sünnetli ya da peygamber sünnetli olarak bilinen hipospadias durumu varsa, kesinlikle sünnet yaptırılmamalıdır. Çünkü bu hastalarda idrar deliği olması gereken yerde değildir. Bu durumun ameliyatla düzeltilmesi gerekir. Ailede kan hastalığı ya da kanama hastalığı varsa çocuk bir doktora başvurulmadan sünnet ettirilmemelidir.
Kaynak;İstanbul Times Haber Ajansı(İTHA)
