PROF.DR.ERTEKİN GAZETECİ YAZAR HÜSEYİN ÇETİNER’İN SORULARINA SAMİMİ CEVAPLAR VERDİ …
Hocam Radyasyon Onkolojisi deyince aklımıza ne gelmeli ?
Radyasyon onkolojisi kanser ve bazen de kanser dışı hastalıkları tedavi eden radyasyonun biyolojik ve fiziksel temellerini araştıran ve bu konuda uzman yetiştiren tıbbın bir ana bilim dalıdır.
Hocam Peki Radyoterapi nedir ?
Radyoterapi radyasyon onkolojisi içerisinde biraz önce de dediğimiz gibi kanser yada kanser dışındaki bazı hastalıkların tedavi edilme işlemidir.Uzmanları tarafından yapılmaktadır. Radyoterapi yüksek enerji dalgalarında oluşan ışınların vücudun bir kısmına nüfuz etmesi ile gerçekleştirilen bir tedavidir. Daha önce bizler bu işlemi Cobalt 60 dediğimiz cihazlarla yapıyorduk ama şu an bu cihazlar avantajını kaybedip dezavantajlı duruma geldiği için şu an bu işlemi daha gelişmiş yeni nesil cihazlarımız ile yapıyoruz.
Radyoterapinin Amaçları ,faydaları kime yapılır kime yapılmaz ?
Radyo terapinin amacı timöre en yüksek dozu vererek içerdeki sağlam dokuyu en iyi şekilde korumayı amaç edinir. Bu amaçla hemen hemen bütün kanserlerde tedavisinde radyo terapi uygulanır.Tedavi radikal olabilir. Yani hastalığı tamamen tedavi emek amaçlı olabilir bu yapılırken yanında kemoterapi gibi tedavilerde yapılarak etkinlik artırılabilir.Bu iki şekilde yapılabilir 1.si neacuvan yapılabilir.Bu işlem tedavi öncesi işi kolaylaştırmak için yapılır. 2.si de hastayı radyo terapi ile tedavi edebiliriz.
Radyoterapi neden yapılır ? Kime Yapılır ?
Radyoterapi yeni nesil cihazlarla yapılır. Bu cihazlar X ışınını üretir milyon wolt seviyesinde ürettikleri ışınlar ile kanser tedavisi yapılır.
Radyoterapi nasıl etki eder?
Yüksek dozlu radyasyon hücrelerin büyümesini önler veya hücreleri öldürür. Kanserli hücreler çoğu normal hücreden daha hızlı bölündüğü ve büyüdüğü için, radyoterapi birçok kanser türünün tedavisinde başarılı sonuç verir. Bu esnada normal hücreler de radyasyondan etkilenir ancak çoğu radyasyonun etkilerinden kurtulur. Sağlıklı hücreleri korumak için doktorlar hastaya verilen radyasyon dozunu sınırlar ve tedaviyi zamana yayar. Bunun yanı sıra radyasyonu kanserli bölgeye yönlendirirken, sağlıklı hücreleri mümkün olduğunca korumak için çeşitli yöntemler kullanılır.
Radyoterapinin riskleri nelerdir?
Kanser hücrelerine zarar veren veya hücreleri öldüren kısa ve yüksek dozlu radyasyon ışını sağlıklı hücrelere de zarar verebilir, hatta bu hücreleri öldürebilir. Radyoterapinin çoğu yan etkisi iyi bilinmektedir. Bu yan etkiler, radyasyon onkolojisi doktoru ve hemşirenizin yardımı ile kolayca ortadan kaldırılabilir.
Yan etkilerin riski genelde kanser hücrelerini öldürmenin faydalarından daha hafiftir.Radyasyon tedavisinin yan etkileri vücudun hangi bölümünün radyasyona maruz kaldığı ve ne kadar radyasyon kullanıldığına bağlıdır. Hiç yan etki görmeyebilir veya birkaç yan etkiyle karşılaşabilirsiniz. Çoğu yan etki geçicidir, kontrol altına alınabilir ve genellikle tedavi bittikten sonra zamanla geçer.davi edilen vücut bölgesi
Radyoterapi uygulama yöntemleri nelerdir?
Radyoterapinin uygulanması esnasında harici veya dahili olmak üzere iki yöntem kullanılır.
Harici radyoterapide kullanılan cihaz, yüksek-enerji ışınlarını, kanserli bölgeye ve bu bölgenin etrafını çevreleyen sağlıklı dokuya doğru uygulanır.
Dahili radyoterapide ise, radyasyon kaynağı doğrudan tümörün ya da hedef dokunun bulunduğu bölgeye yerleştirilir.
Bazı hastalara her iki tedavi birden peş peşe uygulanır. Kansere karşı radyoterapi tedavisi gören çoğu hastaya harici radyoterapi uygulanır. Bu tedavi türü genelde hastane ve tıp merkezlerinde günübirlik ve ayaktan uygulanır.
Radyoterapi tedavisi nasıl planlanır?
BT-Simulasyon radyasyon tedavisi planlamasında ilk aşamadır. BT taraması genel olarak 5 dakikadan daha az sürer ve tamamen ağrısızdır. Bu randevu esnasında tedaviniz için gereken maske vb. gibi (immobilizasyon) sabitleme gereçleri hastanın doğru pozisyonda ve sabit kalmasını sağlamak için üretilir.
Bir sonraki tedavi öncesinde, radyasyon onkoloğu ve medikal fizik uzmanı BT taraması sonucunda elde edilen bilgileri kullanarak radyasyon tedavisinin parametrelerini içeren bir tedavi planı oluştururlar. Radyoterapi teknikeri ise bu planı kullanarak seansları gerçekleştirir.
Radyoterapi tedavisinin yan etkileri nelerdir?
Harici radyoterapi vücudunuzun radyoaktif olmasına yol açmaz. Bu nedenle, tedaviniz süresince diğer insanlarla aynı ortamda bulunmaktan sakınmanıza gerek yoktur. Radyoterapinin çoğu yan etkisi, tedavi edilen alanla ilgili ortaya çıkar. Birçok hastada neredeyse hiç yan etki görülmez. Doktor ve hemşireniz size olası yan etkiler ve ne yapmanız gerektiği hakkında bilgi verecektir.
Radyoterapi tedavisi esnasında kendinize bakmak için neler yapabilirsiniz?
Radyoterapi gören hemen hemen her hastanın, kendi sağlığını koruması ve tedaviye ek fayda sağlaması için kendilerine ekstra özen göstermesi gerekir.
Akılda tutulması gereken bir takım genel kurallar şöyledir:
- Tedaviye başlamadan önce doktorunuzu kullandığınız her türlü ilaç ve varsa alerjileriniz ile ilgili bilgilendirin.
- İyi beslenme çok önemlidir.
- Vitamin destekleri ve bitkisel ürünler kullanmadan önce doktorunuza danışın.
- Vücudunuzun tedavi edilen bölgesinde giysilerinizin sizi sıkmamasına özen gösterin.
- Tedavi edilen bölgenin derisine nazik olun.
Radyoterapi uygulaması esnasında neler yaşanır?
Eksternal beam radyoterapi yüksek enerjili radyasyon ışınlarını vücuda yönlendiren bir cihaz olan doğrusal hızlandırıcı ile yapılır.
Siz masada uzanırken doğrusal hızlandırıcı vücudunuza farklı açılarla radyasyon iletmek için etrafınızda hareket eder. Doğrusal hızlandırıcı sizin belirli durumunuza göre ayarlanabilir ve bu sayede doktorun istediği uygun dozda radyasyonu iletir.
Genellikle, eksternal beam radyasyon poliklinik koşullarında, belirli bir süre boyunca haftada beş gün verilir. Çoğu durumda sağlıklı hücrelerinizin radyasyon terapisi seansları arasında iyileşmesi amacı ile tedavi birkaç haftaya yayılır.
Radyoterapi bittikten sonra ne yapılır?
Tümöre yönelik radyasyon tedavisi alıyorsanız, doktorunuz kanserin radyasyon tedavisine verdiği yanıtı değerlendirmek amacı ile periyodik taramalar yapılmasını isteyebilir.
Bazı durumlarda kanser tedaviye hemen yanıt verir. Diğer durumlarda kanserin yanıt vermesi için haftalar veya aylar geçmesi gerekebilir.
Kaynak: İstanbul Times Haber Ajansı (İTHA)
